ni to..., ni to...
  • Szarańcza a pomarańcza
    2.12.2019
    2.12.2019
    Szanowni Państwo,
    chciałam zapytać dlaczego wyraz szarańcza ma w dopełniaczu liczby mnogiej formę szarańczy, a nie szarańcz, oraz dlaczego poprawna jest forma pomarańczy (również w dopełniaczu liczby mnogiej).

    Łączę wyrazy szacunku
  • Tania – Tani czy Tanii?
    25.03.2003
    25.03.2003
    Pan dr Jan Grzenia, odpowiadając na pytanie o dopełniacz imion Katia, Nadia itp., stwierdził, iż „Rzeczowniki obce i pochodzenia obcego zakończone na -ia maja w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku zakończenie -ii, np. apatii, partii, komedii, encyklopedii. Imiona odmieniamy podobnie jak wyrazy pospolite o tym samym zakończeniu”. Czy oznacza to, że dopełniacz od imienia Tania (= Tatiana) brzmi Tanii? Czy nie należało by raczej odmienić go według wzoru Ksenia – Kseni, a nie mania – manii?
  • Zapis fonetyczny dla pierwszoklasistów
    3.04.2018
    3.04.2018
    Ucząc dzieci w klasie pierwszej, napotkałam problem w głoskowaniu dotyczący ch/h. Chodzi konkretnie o to, jaki zapis głoski przyjąć w tłumaczeniu dzieciom – czy głoskę tę zapisujemy literą h czy dwuznakiem ch? Na fonetyce rozgraniczaliśmy sposób zapisu tej głoski ze względu na jej dźwięczność lub bezdźwięczność, ale zapis fonetyczny po pierwsze nie pokrywa się z literami alfabetu w tym przypadku, po drugie jest zbyt skomplikowany dla dzieci w tym wieku.
    Pozdrawiam.
  • Cutter number
    4.12.2012
    4.12.2012
    Szanowni Państwo,
    chciałabym spolszczyć termin Cutter number, oznaczający część sygnatury książki w bibliotece (http://www.merriam-webster.com/dictionary/cutter%20number). W mowie potocznej katerujemy książki, nadajemy katery, robimy katery, wkrótce pewnie dojdzie do kateryzacji i skateryzowania. Wszyscy jednak jak ognia unikają napisania tych słów. Czy dopuszczalne jest wylansowanie terminu numer katerowski? Czy poprzestać jednak na numerze Cuttera?
    Z góry dziękuję
    msf
  • Dlaczego Wroclaw i Polanski?
    4.01.2015
    4.01.2015
    Witam serdecznie!
    Mam pytanie odnośnie zaniku polskich znaków w przypadkach nazw miejscowości czy imion i nazwisk stosowanych jak przełożenia na język angielski. Chociażby przykład EURO 2012 i miasta-gospodarze WrocLaw, GdaNsk czy PoznaN już nie. Tak samo z nazwiskami – PolaNski czy BLaszczykowski. Dlaczego twory takie są w powszechnym użyciu i czy nie można by na przykład dopuścić pisowni np. Wrocuaw czy Gdanisk. Może i językoznawcy łapią się teraz za głowę, ale chyba bliżej ń do ni niż do n.
  • dzielenie grup spółgłoskowych
    10.05.2011
    10.05.2011
    Podział na sylaby słów: nisko (ni-sko czy nis-ko), a dla kontrastu słowo grząsko. Ogólniej chciałbym zapytać o podział na sylaby zbitek spółgłoskowych -sk-, -szk-. Wydaje mi się, że często nie powinno się ich dzielić, mimo że podstawową zasadą jest rozdzielanie zbitek spółgłosek pomiędzy sąsiadujące sylaby. Będę wdzięczny za wyjaśnienie tej kwestii.
    Z poważaniem
    Przemysław Kolek
  • e pochylone
    28.01.2008
    28.01.2008
    „Idzie jesień i zima, synów nié ma i nié ma” – tak w formie dawnej, utrwalonej i przekazanej przez poetę. A jak pisać nié ma w tekstach współczesnych, np. w partiach dialogowych – pominąć é i zostawić tylko ni ma? Czym jest dziś ten zwrot, jeśli wypowiadająca go osoba nie stosuje go z przymrużeniem oka (dla efektu, zabawy itp.), lecz bierze za naturalną właściwą formę – archaizmem, regionalizmem, argotyzmem czy błędem? A jeśli błędem, to jak bardzo rażącym?
  • Jeszcze raz o pisowni niby (jako partykuły)
    15.06.2018
    15.06.2018
    Mam wątpliwość co do porady: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/O-pisowni-czastki-niby;18198.html. Czy w drugim przykładzie niby nie jest partykułą, a nie przedrostkiem: „(…), który niby [jako] turysta, niby [jako] badacz historyk (…)”? W pierwszym przykładzie także wydaje mi się, że chodzi o nieco inną funkcję niby. Coś jak: „nieco polska, nieco niemiecka”, „ni to polska, ni to niemiecka”, „niby to polska, niby to…”. Czy zatem w obu przypadkach pisownia rozdzielna nie byłaby odpowiednia?
  • lepszy niż… i lepszy od…
    28.05.2009
    28.05.2009
    Witam serdecznie,
    chciałabym się dowiedzieć czegoś o etymologii konstrukcji komparatywu w Polskim. Co jest wcześniejsze niż czy od? Czy niż wywodzi się z niżeli / niźli? A z kolei skąd mogą pochodzić te wyrazy, bo ciekawe jest, że zawierają partykułę -li, stosowaną w pytaniach w innych językach słowiańskich i staropolskim.
    Czy we współczesnej gramatyce są jakieś zasady co do stosowania niż / od? Domyślam się, że użycie jak w np. lepszy jak jest potoczne?
  • niesieni, ale spleceni
    8.09.2011
    8.09.2011
    Witam,
    Ostatnio natrafiłam na problem dotyczący tworzenia imiesłowów przymiotnikowych biernych. Chodzi o czasowniki typu nieść, spleść i formę mianownika liczby mnogiej imiesłowu przymiotnikowego. Mamy z jednej strony formy miękkotematowe: niesieni, a z drugiej – spleceni – bez zmiękczenia. Jaka jest zasada tworzenia tych form? SO nie zawsze podaje przy danym czasowniku formę imiesłowu w l. mn.
    Z poważaniem
    AP, Lublin
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego